Το πεπτικό έλκος αναφέρεται σε μια δίαβρωση του βλεννογόνου του γαστρεντερικού σωλήνα που συμβαίνει σαν συνέπεια της κατάρρευσης των φυσιολογικών αμυντικών και επιδιορθωτικών μηχανισμών.Τα έλκη αυτά δείχνουν τυπικά στοιχεία χρόνιας φλεγμονής και διαδικασίας επούλωσης γύρω από τη βλάβη. Οι βασικές αιτίες των πεπτικών ελκών είναι η λοίμωξη από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, η γαστρίτιδα, η χρήση ασπιρίνης και άλλων μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, τα κορτικοστεροειδή και το στρες. Επιπλέον η υπερβολική χρήση αλκοόλης ή οι πυκνές μορφές αιθανόλης μπορούν να καταστρέψουν το γαστρικό βλενογόννο, να επιδεινώσουν τα συμπτώματα των πεπτικών ελκών και να επηρεάσουν τη διαδικασία επούλωσης.Όμως και η χρήση καπνού φαίνεται πως ενισχύει τη φλεγμονή και σχετίζεται με επιπρόσθετες επιπλοκές της μόλυνσης από το Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού.
Τα πεπτικά έλκη συνήθως αναφέρονται σε δύο βασικές περιοχές: τη γαστρική και τη δωδεκαδακτυλική. Τα έλκη αυτά που δεν παρουσιάζουν επιπλοκές, ενδέχεται να είναι παρόντα με συμπτώματα ανάλογα της δυσπεψίας και της γαστρίτιδας. Ο κοιλιακός πόνος ή δυσφορία είναι χαρακτηριστικά τόσο των γαστρικών όσο και των δωδεκαδακτυλικών παρά το γεγονός ότι η ανορεξία, η απώλεια βάρους, η ναυτία, ο έμετος και το αίσθημα καούρας μπορούν να συμβαίνουν ελαφρώς πιο συχνά στα άτομα με γαστρικά έλκη. Σε μερικούς όμως ασθενείς τα πεπτικά έλκη είναι ασυμπτωματικά.
Διατροφική Θεραπεία
Τα πρωτεϊνούχα τρόφιμα εξουδετερώνουν προσωρινά τις γαστρικές εκκρίσεις, όμως μπορεί επίσης να ενεργοποιήσουν την έκκριση γαστρίνης, οξέος και πεψίνης. Το γάλα ή η κρέμα, τα οποία πριν από αρκετά χρόνια θεωρούνταν βασικά για την προστασία του στομάχου δεν θεωρούνται πλέον χρήσιμα ως «θεραπευτικά μέσα».
Το pH ενός φαγητού έχει μικρή θεραπευτική σημασία, εκτός από τους ασθενείς εκείνους που εμφανίζουν βλάβες στο στόμα και στον οισοφάγο. Τα περισσότερα φαγητά είναι γενικώς λιγότερα όξινα από το φυσιολογικό γαστρικό pH (1,0-3,0). Ο χυμός πορτοκαλιού και του γκρέιπφρουτ είναι 3,2 με 3,6 και των κοινών αναψυκτικών 2,8 με 3,5. Ωστόσο κάποιοι ασθενείς εμφανίζουν δυσφορία με την κατανάλωση όξινων τροφών και μπορεί να σχετίζεται με την καούρα, γι αυτό και πρέπει να τα αποφεύγονται.
Η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αλκοόλ ενδέχεται να προκαλέσει έστω επιφανειακή βλάβη του βλεννογόνου ή να επηρεάσει τη θεραπεία του πεπτικού έλκους. Η μπύρα και το κρασί προκαλούν σημαντική αυξηση των γαστρικών εκκρίσεων και θα πρέπει να αποφεύγονται.
Ο καφές και η καφεϊνη (και τα ντε-καφεϊνέ ροφήματα) θα πρέπει να αποφεύγονται καθώς αυξάνουν την έκκριση οξέος και το αίσθημα δυσφορίας με την κατανάλωσή τους.
Σημαντικός είναι κ ο περιορισμός κάποιων μπαχαρικών καθώς φαίνεται να συμβάλλουν στην επιδείνωση των συμπτωμάτων του πεπτικού έλκους. Αυτά που ενοχοποιούνται κυρίως είναι :το τσίλι, τα μαύρα πιπέρια και το καγιέν. Μεγάλες ποσότητες καυτερής πιπεριάς ή του πικάντικου συστατικού τους (κοκκινοπίπερου) μπορεί να προκαλέσουν επιφανειακή βλάβη του βλεννογόνου, μικρές όμως ποσότητες μπορεί να αυξήσουν την προστασία του. Το μπαχαρικό κουρκούμη υποστηρίζεται ότι μπορεί να αναστείλλει την προσκόλληση του Ελικοβακτηριδίου του πυλωρού στο στόμαχο.
Η αύξηση της πρόσληψης των ω-3 και ω-6 λιπαρών οξέων που έχουν αντιφλεγμονώδη δράση, ίσως έχει προστατευτικά αποτελέσματα.
Οι καλές διατροφικές συνήθειες με συνυπάρχουσα επαρκή πρόσληψη θρεπτικών συστατικών, φρούτων, λαχανικών και φυτικών ινών μπορεί να περιορίσει τη πιθανότητα επιπλοκών από τη λοίμωξη του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
L. Kathleen Mahan, Sylvia Escott-Stump, Krause’s Θεραπευτική Διατροφή, Ιατρικές εκδόσεις Λίτσας, 2008